Jak tłumaczyć ustawy

Michał Anioł powiedział: „nie należy lekceważyć drobnostek, bo od nich zależy doskonałość”. George Bernard Shaw zaś zauważył kiedyś: „ideały są jak gwiazdy. Jeśli nawet nie możemy ich osiągnąć, to należy się według nich orientować”. Bez dwóch zdań tłumaczenie ustaw z języka obcego na język polski czy w drugą stronę wymaga nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale i konkretnych umiejętności oraz „specjalnego” podejścia do tekstu. Akty prawne to treści, które mają moc i realne przełożenie na życie każdego człowieka. Nie ma tu miejsca ma amatorstwo, przeinaczenie czy przysłowiowe lanie wody. Do wykonania tłumaczenia trzeba podejść na poważnie, profesjonalnie i z odpowiednim nastawieniem. Tłumacz przysięgły musi więc wykazywać się najwyższym stopniem wrażliwości na punkcie takich kwestii jak dokładność, precyzja, rzetelność i staranność wykonania przekładu. W przypadku polskich aktów prawnych czy tych zagranicznych nie można pozwolić sobie na błąd. Jak tłumaczyć ustawy, aby dopilnować każdego szczegółu i sprawić, że klient będzie zadowolony? Jak zwykle kluczowa jest tu wiedza!

 

Tłumaczenia uwierzytelnione, specjalistyczne oraz prawnicze, jako utwory w rozumieniu prawa

 

Antoine De Saint-Exupery napisał: „doskonałość osiąga się nie wtedy, kiedy nie można już nic dodać, ale kiedy nie można nic ująć”. Te słowa sławnego pisarza i autora „Małego Księcia”, „Nocnego lotu” czy „Ziemia, planeta ludzi” doskonale odnoszą się do zawodu tłumacza. Oczywiście przekładanie to nie taka prosta sprawa, wbrew wszelkim pozorom to o wiele, wiele więcej niż tłumaczenie słów z jednego języka na drugi. Umiejętności tłumaczenia to punkt wyjścia, podstawa, od której zaczynasz. Wyobrażasz sobie pilota samolotu, który siada za sterami, ale nie ma najmniejszego pojęcia o tym, jak działa jego maszyna? Bo my nie. Tak samo wygląda to w zawodzie tłumacza. Dalej dochodzi cały kontekst i masa innych spraw, które trzeba ze sobą połączyć, aby nie tylko pokazać pojedyncze szczegóły, ale i w możliwie najbardziej wierny sposób oddać ogólny obraz. Jak czytamy na https://supertlumaczenia.pl/ takie tłumaczenia na język angielski z polskiego wymagają nie tylko znajomości polskiego systemu prawnego, ale i tego anglosaskiego. Dochodzi do tego świadomość całej „otoczki” kulturowej, norm społecznych i samej terminologii językowej. Zresztą poznasz po tym amatora, że zgodzi się przyjąć zlecenie choć nie zna się na danym systemie prawnym, a są to nie tylko jakieś tam różnice prawne, ale różnice, które w przekładzie mogą mieć ogromne konsekwencje. Negatywne oczywiście. Tłumaczenia uwierzytelnione, specjalistyczne oraz prawnicze to utwory w rozumieniu prawa. Aby w ogóle móc je rozszyfrować i tłumaczyć niezbędna jest wiedza.

 

Tłumaczenia ustaw

 

Zanim w ogóle ktokolwiek zacznie tłumaczyć jakąkolwiek ustawę najpierw musi zdobyć uprawnienia tłumacza przysięgłego. Kto może nim zostać? Czy Ty także? Wątpliwości te rozwiewa „Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego”. Jest to ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. W rozdziale 2 pod tytułem „Nabywanie i utrata prawa do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego” znajdują się dokładne wytyczne co do tego. Dowiadujemy się między innymi, że tłumaczem przysięgłym może być osoba fizyczna, która ma obywatelstwo polskie, zna język polski, ma pełną zdolność do czynności prawnych czy nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego. Ale to nie wszystko. Ustawa – tłumaczenie przysięgłe może wykonywać tylko tłumacz przysięgły, czyli osoba, która zdała tak zwany egzamin na tłumacza przysięgłego. Test ten składa się z dwóch części. Pierwsza część pisemna to tłumaczenia pism z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski. Druga część to tłumaczenia ustne z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski. Kiedy zdało się go pozytywnie osoby takie uzyskują możliwość wpisu na listę tłumaczy przysięgłych, otrzymują pieczęć i stają się tłumaczami przysięgłymi w pełnym tego słowa znaczeniu.

 

Tłumaczenia i przykłady: Jak tłumaczyć ustawy?

 

Tłumaczenia prawne i prawnicze to jednak o wiele bardziej skomplikowana i zawiła sprawa niż może się wydawać. Dlaczego? Na przykład ze względu na metodę regulacji prawo można podzielić na: konstytucyjne, cywilne, pracy, karne (są tu sprawy dotyczące postępowania karnego), administracyjne, rodzinne i opiekuńcze, finansowe, podatkowe, handlowe czy międzynarodowe. Ale już ze względu na przedmiot regulacji prawo można podzielić na przykład na: autorskie, bankowe, budowlane, kanoniczne, konstytucyjne, naukowe, o szkolnictwie wyższym, podatkowe czy wyznaniowe. Dorzucić do tego trzeba informację o tym, że prawem zajmują się trzy nauki prawne, a są to: dogmatyka prawa, ogólne nauki o prawie (filozofia prawa i teoria prawa) oraz nauki historycznoprawne (historia państwa i prawa oraz historia doktryn politycznych i prawnych).

Szukasz informacji o tłumaczeniach językowych? Wejdź na http://tlumacz-internetowy.pl i zapoznaj się z naszymi poradami.

Skupmy się jednak na ustawach, bo to one dziś są przedmiotem tego artykułu, to tutaj są takie ich rodzaje jak: ustawy organiczne, ustawy podstawowe, ustawy referendalne, Ustawa jest normatywnym aktem prawny, który zanim wejdzie w życie musi przejść przez takie etapy jak: inicjatywa ustawodawcza, prace nad projektem, ustosunkowanie się Senatu do ustawy, Sejm ma na tym etapie prawo odrzucić bezwzględną większością głosów poprawki zgłoszone przez Senat, Marszałek Sejmu przedstawia ustawę Prezydentowi RP, aby ten ją podpisał (tu Prezydent ma opcję przekazania jej do Trybunału Konstytucyjnego), następuje uchwalenie i podpisanie ustawy przez Prezydenta. Następnie ogłaszana jest ona w tak zwanym „Dzienniku Ustaw”. Obowiązuje dokładnie 14 dni od momentu jej ogłoszenia.

 

Tłumaczenia tekstów ustaw

 

Tłumacz przysięgły zajmujący się tłumaczeniem tekstów ustaw musi wykazywać się świetną znajomością przepisów ustawy, mieć rozeznanie wśród najważniejszych polskich aktów normatywnych, organów administracji państwowej czy znać przepisy ustawy z dnia tego i tego, a nad którymi to pracuje w danym momencie. Trzeba pamiętać, że angielskie tłumaczenie law to nie tylko zajrzenie do słownika i skopiowanie odpowiednika w języku polskim, ale znajomość konkretnego systemu prawnego, aby nie pogubić się w niuansach i odnaleźć się w obcym żargonie prawnym. Tak naprawdę powinniśmy postawić pytanie o to, kim powinien być człowiek tłumaczący ustawy? Jakimi cechami i umiejętnościami powinien się odznaczać? Dobrze byłoby też jasno powiedzieć, kto w ogóle nie powinien się za to zabierać (i wyjaśnić, „dlaczego?”).

 

Czego wymaga się od tłumacza tekstów ustaw?

 

• To tłumacz przysięgły. Innymi słowami podstawowym wymogiem jest bycie profesjonalistą z odpowiednimi kwalifikacjami. A jak już wcześniej zdążyliśmy Ci podać, nikt nie może tak po prostu wejść do tego zawodu i z dnia na dzień zostać tłumaczem przysięgłym. Trzeba zdać formalny egzamin, a ten wymaga wykazania się dużą wiedzą i umiejętnościami praktycznymi. Dzięki temu ktoś, kto wykonuje właśnie taką specjalizację jest osobą godną zaufania.
• Ma wiedzę i świetne rozeznanie w polskim systemie prawnym, a także systemie prawnym państwa dotyczącego języka przekładu. Pamiętasz ten wcześniejszy fragment naszego artykułu o kimś, kto zajmuje się przekładem ustaw w kontekście systemu prawa anglosaskiego? Niewiedza, niedokształcenie czy nieświadomość nie mogą wchodzić w grę, bo to sprawy formalne i mające moc prawną.
• Zna język prawa (urzędowy, sądowy, organów administracji publicznej, osób tworzących prawo, prawników i radców prawnych, biegłych i innych) i swobodnie posługuje się żargonem branżowym. Stąd często można spotkać się z tym, że tłumacz ustaw to osoba, która ukończyła prawo, a do tego wyspecjalizowała się w konkretnym temacie. Dodatkowo na bieżąco śledzi zmiany, aby nie przeoczyć nowości.
• Jest dokładny, precyzyjny i skrupulatny w tworzeniu tłumaczeń. Każda z tych rzeczy jest bardzo ważna, ponieważ ustawy muszą mieć bezbłędne tłumaczenia, aby nikt niczego opacznie nie zrozumiał, aby nikogo nie wprowadzić w błąd. Inna kwestia to, że tłumaczenie ustaw z błędami jest po prostu niewyobrażalne i nie mieści się w pojęciu osób, które zawodowo związane są z tym tematem.

 

Podsumowując: jak tłumaczyć ustawy? Profesjonalnie, czyli z zawodowym tłumaczem, a dokładnie z pomocą i wsparciem tłumacza przysięgłego. Tu nawet nie ma innej opcji, bo osoby zlecające przekład tego typu aktów normatywnych nawet przez chwilę nie pomyślą, że tego typu praca mogłaby trafić w nieodpowiednie ręce. Jeśli więc jesteś młodą osobą, która pragnie zajmować się tym w przyszłości, poświęć swój czas na zgłębienie tematu, przygotowaniu się do egzaminu na tłumacza przysięgłego i zdobywaj pierwsze doświadczenia!

Chciałbyś pogłębić bardziej temat tłumaczeń i dowiedzieć się ciekawych informacji? Zaglądaj na https://jezyki-obce.com.pl regularnie!